Bazylia Pospolita, Wonna - Ocimum basilicum

Historia:

Nazwa rośliny - Ocimum basilicum - jest pochodzenia łaciń­skiego (basilicum - królewski) i greckiego (okimoin — pachnie). Dlatego często mówi się, że zawiera w sobie coś królewskiego. W indyjskich „księgach objawionych" Wedy pojawiają się pierwsze wzmianki o używaniu bazylii. Tam też roślina ta była uważana za świętą, boską. Używano jej jako przyprawy, ale i leku, na przykład przy złym trawieniu, skurczach, epilepsji, bólach głowy. Bazylię znali także Hebrajczycy, Ara­bowie, Grecy i Rzymianie. W Rzymie początkowo uchodziła za symbol nienawiści, ale po jakimś czasie uznano ją za „mały cud świata". Dziś uważa się ją przede wszystkim za doskonałą przyprawę. Bazylię sprowadzono do nas w XVI wieku dzięki wpływom Królowej Bony. Stała się ulubioną przyprawą używaną w kuchni, póź­niej niestety nieco zapomnianą. Obecnie znów święci triumfy. W  południowej Europie jest bardzo rozpowszechnio­na i lubiana, zwłaszcza we Włoszech gdzie ceni się ją podobnie jak oregano i używa do przyprawiania pizzy, pierożków ravioli i innych specjałów kuchni włoskiej. 

Pochodzenia i uprawa:

Bazyli pochodzi z tropikalnej części Azji i Indii. Obecnie uprawiana jest w Ameryce Południowej, w Europie, w południowo zachodniej Azji i Afryce.

W Polsce, uprawia się bazylię wonną, któ­ra jest rośliną jednoroczną, miododajną, wyrastającą do 30-40 cm, o liściach jasnozielonych i drobnych kwiatkach białych lub bladoróżowych, zebranych w kłoski na końcach pędów. Roślina wydziela silny i charakterystyczny zapach.

Można bazylię uprawiać w domu, w doniczkach. Można ją także samemu suszyć. Do suszenia ścina się ziele w początkowym okresie kwitnienia, gdy połowa kwiatów jest już rozwinięta, ponie­waż wtedy zawiera najwięcej olejku aromatycznego, 10 cm nad ziemią.  Ściętą bazylię suszy w tempe­raturze nie wyższej niż 30°C, rozłożoną cienką warstwą w prze­wiewnym miejscu i nie na słońcu koniecznie cieniu. Z 5-6kg świeżego ziela uzyskamy ok 1kg suszu. Bazylię najlepiej przechowywać w pęczkach, jak majeranek, a liście obcinać tuż przed użyciem, bo wtedy są najbardziej aromatyczne, lub rozkruszyć ziele po ususzeniu.

Substancje czynne:

Ziele bazylii zawiera do 1,5% olejków eterycznych a w nich m.in najbardziej cenne linalol i eugenol. Ponadto zawiera saponiny, garbniki, flawonoidy i glikozydy. Także enzymy, kwasy organiczne oraz składniki mineralne ze znaczną zawartością potasu, fosforu, magnezu i wapnia.

Działanie i zastosowanie:

Lecznicze:

Lecznicze zastosowanie bazylii było już znane w starożytności. Liści bazylii stosowano od wieków w kąpieli w przypadka zmęczenia, przygnębienia, lęku oraz wyczerpania nerwowego. Używano jej także jako środek pobudzający wydzielanie soku żołądkowego i regulujący trawienie. Ponadto w schorzeniach nerek i pęcherza oraz do płukania jamy ustnej i gardła, a także po ukąszeniu owadów.

Bazylia wykazuje działanie rozkurczające i wykrztuśne. Wyciąg z ziela jest stosowany w zaburzeniach trawienia i stanach zapalnych błon śluzowych. Działa również uspakajająco na system nerwowy. Reguluje trawienie i działa wiatropędnie, zapobiega wzdęciom, działa antyseptycznie i wzmacniająco. Bazylia stosowana jest w chorobach górnych dróg oddechowych, kaszlu, zapaleniu dróg moczowych, nieżycie żołądka, zaparciach, a zewnętrznie do płukania gardła, kąpieli odświerzających oraz na trudno gojące się rany i ukąszenia.

W kuchni:

Bazylia to przedewszystkim niezastapiona roślina przyprawowa w kuchni greckiej, włoskiej, francuskiej, hiszpańskiej, portugalskiej, gruzińskiej, tureckiej, indyjskiej, tajskiej. Bazylia szczególnie ceniona jest jako dodatek do sosów, mięs, zup rybnych i warzywnych. Do wszelkich potraw pomidorowych, do sałat, sałatek, potraw z grochu, ogórków.

Bazylia świetnie harmonizuje z innymi ziołami jak rozmaryn, estragon, tymianek, pieprz, cebula czy czosnek. Polecane przez szefów kuchni są takie kompozycje jak bazylia-rozmaryn, bazylia-cząber, bazylia-tymianek, bazylia-tymianek-pietruszka nać, bazylia-tymianek-majeranek.

Ziele Bazyli ma również swoje zastosowanie w kosmetyce a zwłaszcza w przemysle perfumeryjnym.

Napar:

1 łyżkę suszu zalać 1 ½ szklanki wrzącej wody i pozostawić na ok 15min. Przelać do termosu. Pić po 1 filiżance 3 razy dzienni pomiędzy posiłkami przy w/w dolegliwościach i schorzeniach.

źódła:

Prawie wszystko o ziołach – M.E. Senderski

Zioła Ojców Benedyktynów - J.G. Mayer

Zioła, Apteka Domowa - S. Foster

Z apteki Św. Hildegardy z Bingen - P. Ferris